Śrīmadbhagavadgītā | prathamōdhyāyaḥ | arjuna viṣādayōgaḥ
Śrīkr̥ṣṇa parabrahmaṇē namaḥ 🙏
śrīmadbhagavadgītā
prathamōdhyāyaḥ
arjuna viṣādayōgaḥ
(Dhr̥tarāṣṭra uvāca)
dharmakṣētrē kurukṣētrē samavētā yuyutsavaḥ
māmakāḥ pāṇḍavāścaiva kimakurvata san̄jaya॥ 1.1
(San̄jaya uvāca)
dr̥ṣṭvā tu pāṇḍavānīkaṁ vyūḍhaṁ duryōdhanastadā
ācāryamupasaṅgamya rāṅā vacanamabravīt॥ 1.2
Paśyetāṁ pāṇḍuputrāṇāṁ ācārya mahatīṁ camūm
vyūḍhāṁ drupadaputrēṇa tava śiṣyēṇa dhīmatā॥ 1.3
Atra śūrāḥ mahēṣvāsāḥ bhīmārjuna samāḥ yudhi
yuyudhānō virāṭaśca drupadaśca mahārathaḥ॥ 1.4
Dr̥ṣṭakētuścēkitānaḥ kāśīrājaśca vīryavān
purujit kuntibhōjaśca śyaibyaśca narapuṅgavaḥ॥ 1.5
Yudhāman'yuśca vikrāntaḥ uttamaujāśca vīryavān
saubhadrō draupadēyāśca sarva ēva mahārathāḥ॥ 1.6
Asmākaṁ tu viśiṣṭā yē tānnibōdha dvijōttama
nāyakā mama sain'yasya saṅṅñārthaṁ tān bravīmi tē॥ 1.7
Bhavān bhīṣmaśca karṇaśca kr̥paśca samitin̄jayaḥ
aśvat'thāmā vikarṇaśca saumadattistathaiva ca॥ 1.8
An'yē ca bahavaḥ śūrāḥ madarthē tyaktajīvitāḥ
nānāśastrapraharaṇāḥ sarvē yud'dha viśāradāḥ॥ 1.9
Aparyāptaṁ tat asmākaṁ balaṁ bhīṣmābhirakṣitam
paryāptaṁ tu idamētēṣāṁ balaṁ bhīmābhirakṣitam॥ 1.10
Ayanēṣu ca sarvēṣu yathābhāgaṁ avasthitāḥ
bhīṣmam ēva abhirakṣantu bhavantaḥ sarva ēva hi॥ 1.11
Tasya san̄janayan harṣaṁ kuruvr̥d'dhaḥ pitāmahaḥ
sinhanādaṁ vinadyōccaiḥ śaṅkhaṁ dadhmau pratāpavān॥ 1.12
Tataḥ śaṅkhāśca bhēryaśca paṇavānaka gōmukhāḥ
sahasaivābhyahan'yanta sa śabdastumulōఽbhavat॥ 1.13
Tataḥ śvētaiḥ hayairyuktē mahati syandanē sthitau
mādhavaḥ pāṇḍavaścaiva divyau śaṅkhau pradadhmatuḥ॥ 1.14
Pān̄cajan'yaṁ hr̥ṣīkēśō dēvadattaṁ dhanan̄jayaḥ
pauṇḍraṁ dadhmau mahāśaṅkhaṁ bhīmakarmā vr̥kōdaraḥ॥ 1.15
Anantavijayaṁ rājā kuntīputrō yudhiṣṭhiraḥ
nakulaḥ sahadēvaśca sughōṣamaṇipuṣpakau॥ 1.16
Kāśyaśca paramēṣvāsaḥ śikhaṇḍī ca mahārathaḥ
dhr̥ṣṭadyumnō virāṭaśca sātyakiścāparājitaḥ॥ 1.17
Drupadō draupadēyāśca sarvaśaḥ pr̥thivīpatē
saubhadraśca mahābāhuḥ śaṅkhān dadhmuḥ pr̥thak pr̥thak॥ 1.18
Sa ghōṣō dhārtarāṣṭrāṇāṁ hr̥dayāni vyadārayat
nabhaśca pr̥thivīṁ caiva tumulōఽbhyanunādayan॥ 1.19
Atha vyavasthitān dr̥ṣṭvā dhārtarāṣṭrān kapidhvajaḥ
pravr̥ttē śastrasampātē dhanurudyamya pāṇḍavaḥ॥ 1.20
Hr̥ṣīkēśaṁ tadā vākyaṁ idamāha mahīpatē
(arjuna uvāca)
sēnayōrubhayōrmadhyē rathaṁ sthāpayamēఽcyuta॥ 1.21
Yāvadētānnirīkṣēఽhaṁ yōd'dhukāmānavasthitān
kairmayā saha yōd'dhavyam asmin raṇasamudyamē॥ 1.22
Yōtsyamānān avēkṣēఽhaṁ ya ētēఽtra samāgatāḥ
dhārtarāṣṭrasya durbud'dhēḥ yud'dhē priyacikīrṣavaḥ॥ 1.23
(San̄jaya uvāca)
ēvamuktō hr̥ṣīkēśō guḍākēśēna bhārata
sēnayōrubhayōrmadhyē sthāpayitvā rathōttamam॥ 1.24
Bhīṣmadrōṇa pramukhataḥ sarvēṣāṁ ca mahīkṣitām
uvāca pārtha paśyetān samavētān kurūniti॥ 1.25
Tatrāpaśyat sthitān pārthaḥ pitr̥̄n atha pitāmahān
ācāryān mātulān bhrātr̥̄n putrān pautrān sakhīn tathā॥ 1.26
Śvaśurān suhr̥daścaiva sēnayōrubhayōrapi
tān samīkṣya sa kauntēyaḥ sarvān bandhūn avasthitān॥ 1.27
Kr̥payā parayāఽviṣṭaḥ viṣīdan idam abravīt
arjuna uvāca
dr̥ṣṭvā imam svajanam kr̥ṣṇa yuyutsum samupasthitam॥ 1.28
Sīdanti mama gātrāṇi mukhaṁ ca pariśuṣyati
vēpathuśca śarīrē mē rōmaharṣaśca jāyatē॥ 1.29
Gāṇḍīvaṁ sransatē hastāt tvakcaiva paridahyatē
na ca śaknōmi avasthātuṁ bhramatīva ca mē manaḥ॥ 1.30
Nimittāni ca paśyāmi viparītāni kēśava
na ca śrēyōఽnupaśyāmi hatvā svajanamāhavē॥ 1.31
Na kāṅkṣē vijayaṁ kr̥ṣṇa na ca rājyaṁ sukhāni ca
kiṁ nō rājyēna gōvinda kiṁ bhōgairjīvitēna vā॥ 1.32
Yēṣāmarthē kāṅkṣitam nō rājyaṁ bhōgāḥ sukhāni ca
ta imēఽvasthitā yud'dhē prāṇān tyaktvā dhanāni ca॥ 1.33
Ācāryāḥ pitaraḥ putrāḥ tathaiva ca pitāmahāḥ
mātulāḥ śvaśurāḥ pautrāḥ śyālāḥ sambandhinastathā॥ 1.34
Ētān na hantumicchāmi ghnatōఽpi madhusūdana
api trailōkya rājyasya hētōḥ kiṁ nu mahīkr̥tē॥ 1.35
Nihatya dhārtarāṣṭrānnaḥ kā prītiḥ syāt janārdana
pāpamēvāśrayēt asmān hatvaitān ātatāyinaḥ॥ 1.36
Tasmāt nār'hā vayaṁ hantuṁ dhārtarāṣṭrān sa bāndhavān
svajanaṁ hi kathaṁ hatvā sukhinaḥ syāma mādhava॥ 1.37
Yadyapyētē na paśyanti lōbhōpahatacētasaḥ
kulakṣayakr̥taṁ dōṣaṁ mitradrōhē ca pātakam॥ 1.38
Kathaṁ na jñēyamasmābhiḥ pāpādasmāt nivartitum
kulakṣayakr̥taṁ dōṣaṁ prapaśyadbhiḥ ṅanārdana॥ 1.39
Kulakṣayē praṇaśyanti kuladharmāḥ sanātanāḥ
dharmē naṣṭē kulaṁ kr̥tsnaṁ adharmōఽbhibhavatyuta॥ 1.40
Adharmābhibhavāt kr̥ṣṇa praduṣyanti kulastriyaḥ
strīṣu duṣṭāsu vārṣṇēya jāyatē varṇasaṅkaraḥ॥ 1.41
Saṅkarō narakāyaiva kulaghnānāṁ kulasya ca
patanti pitarō hyēṣāṁ lupta piṇḍōdaka kriyāḥ॥ 1.42
Dōṣairētaiḥ kulaghnānāṁ varṇasaṅkara kārakaiḥ
utsādyantē jātidharmāḥ kuladharmāśca śāśvatāḥ॥ 1.43
Utsanna kuladharmāṇāṁ manuṣyāṇāṁ janārdana
narakē niyataṁ vāsaḥ bhavatīti anuśuśruma॥ 1.44
Ahō bata mahat pāpaṁ kartuṁ vyavasitā vayam
yat rājyasukha lōbhēna hantum svajanamudyatāḥ॥ 1.45
Yadi mām apratīkāram aśastraṁ śastrapāṇayaḥ
dhārtarāṣṭrā raṇē han'yuḥ tanmē kṣēmataraṁ bhavēt॥ 1.46
(San̄jaya uvāca)
ēvamuktvārjunaḥ saṅkhyē rathōpastha upāviśat
visr̥jya saśaraṁ cāpaṁ śōka sanvigna mānasaḥ॥ 1.47
Iti śrīmadbhagavadgītāsu upaniṣatsu brahmavidyāyāṁ yōgaśāstrē śrīkr̥ṣṇārjuna sanvādē arjuna viṣāda yōgō nāma prathamōdhyāyaḥ
------------------