Śrīkr̥ṣṇa parabrahmaṇē namaḥ 🙏
śrīmadbhagavadgītā | caturthōdhyāyaḥ | jñānayōgaḥ
(Śrībhagavānuvāca)
imaṁ vivasvatē yōgaṁ prōktavān ahamavyayam.
vivasvān manavē prāha manurikṣvākavēఽbravīt॥ 4.1
Ēvaṁ paramparāprāptam imaṁ rājarṣayō viduḥ.
sa kālēnēha mahatā yōgō naṣṭaḥ parantapa॥ 4.2
Sa ēvāyaṁ mayā tēఽdya yōgaḥ prōktaḥ purātanaḥ.
bhaktōఽsi mē sakhā cēti rahasyaṁ hyētaduttamam॥ 4.3
(Arjuna uvāca)
aparaṁ bhavatō janma paraṁ janma vivasvataḥ.
kathamētat vijānīyāṁ tvamādau prōktavāniti॥ 4.4
(Śrībhagavānuvāca)
bahūni mē vyatītāni janmāni tava cārjuna.
tān'yahaṁ vēda sarvāṇi na tvaṁ vēt'tha parantapa॥ 4.5
Ajōఽpi san avyayātmā bhūtānāmīśvarōఽpi san.
prakr̥tiṁ svāmadhiṣṭhāya sambhavāmi ātmamāyayā॥ 4.6
Yadā yadāhi dharmasya glānirbhavati bhārata.
abhyut'thāna madharmasya tadāఽtmānaṁ sr̥jāmyahaṁ॥ 4.7
Paritrāṇāya sādhūnāṁ vināśāya ca duṣkr̥tām.
dharmasansthāpanārthāya sambhavāmi yugē yugē॥ 4.8
Janma karma ca mē divyam ēvaṁ yō vētti tatvataḥ.
tyaktvā dēhaṁ punarjanma naiti māmēti sōఽrjuna॥ 4.9
Vīta rāga bhaya krōthāḥ manmayā māmupāśritāḥ.
bahavō ṅñānatapasā pūtā madhbhāvamāgatāḥ॥ 4.10
Yē yathā māṁ prapadyantē tānstathaiva bhajāmyaham.
mama vartmānuvartantē manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ॥ 4.11
Kāṅkṣantaḥ karmaṇāṁ sid'dhiṁ yajanta iha dēvatāḥ.
kṣipraṁ hi mānuṣē lōkē sid'dhirbhavati karmajā॥ 4.12
Cāturvarṇyaṁ mayā sr̥ṣṭam guṇakarma vibhāgaśaḥ.
tasya kartāramapi mām vid'dhyakartāramavyayam॥ 4.13
Na māṁ karmāṇi limpanti na mē karmaphalē spr̥hā.
iti māṁ yōఽbhijānāti karmabhirna sa badhyatē॥ 4.14
Ēvaṁ ṅñātvā kr̥taṁ karma pūrvairapi mumukṣubhiḥ.
kuru karmaiva tasmāt tvam pūrvaiḥ pūrvataraṁ kr̥tam॥ 4.15
Kiṁ karma kiṁ akarmēti kavayōఽpyatra mōhitāḥ.
tattē karma pravakṣyāmi yad ṅñātvā mōkṣyasēఽśubhāt॥ 4.16
Karmaṇō hyapi bōd'dhavyaṁ bōd'dhavyaṁ ca vikarmaṇaḥ.
akarmaṇaśca bōd'dhavyaṁ gahaṇā karmaṇō gatiḥ॥ 4.17
Karmaṇyakarma yaḥ paśyēt akarmaṇi ca karma yaḥ.
sa bud'dhimān manuṣyēṣu sa yuktaḥ kr̥tsnakarmakr̥t॥ 4.18
Yasya sarvē samārambhāḥ kāma saṅkalpa varjitāḥ.
ṅñānāgni dagdha karmāṇaṁ tamāhuḥ paṇḍitaṁ budhāḥ॥ 4.19
Tyaktvā karmaphalāsaṅgaṁ nityatr̥ptō nirāśrayaḥ.
karmaṇyabhipravr̥ttōఽpi naiva kin̄cit karōti saḥ॥ 4.20
Nirāśīḥ yatacittātmā tyakta sarva parigrahaḥ.
śārīraṁ kēvalaṁ karma kurvan nāpnōti kilbiṣam॥ 4.21
Yadr̥cchā lābha santuṣṭaḥ dvandvātītō vimatsaraḥ.
samaḥ sid'dhāvasid'dhau ca kr̥tvāఽpi na nibadhyatē॥ 4.22
Gatasaṅgasya muktasya ṅñānāvasthita cētasaḥ.
yaṅñāyācarataḥ karma samagraṁ pravilīyatē॥ 4.23
Brahmārpaṇaṁ brahma haviḥ brahmāgnau brahmaṇā hutam.
brahmaiva tēna gantavyaṁ brahma karma samādhinā॥ 4.24
Daivamēva aparē yaṅñaṁ yōginaḥ paryupāsatē.
brahmāgnau aparē yaṅñaṁ yaṅñēnaivōpajuhvati॥ 4.25
Śrōtrādīni indriyāṇyan'yē sanyamāgniṣu juhvati.
śabdādīn viṣayānan'yē indriyāgniṣu juhvati. 4.26
Sarvāṇīndriya karmāṇi prāṇakarmāṇi cāparē.
ātmasanyama yōgāgnau juhvati ṅñānadīpitē॥ 4.27
Dravyayaṅñā stapōyaṅñāḥ yōgayaṅñā stathāparē.
svādhyāya ṅñānayaṅñāśca yatayaḥ sanśitavratāḥ॥ 4.28
Apānē juhvati prāṇaṁ prāṇēఽpānaṁ tathāఽparē.
prāṇāpānagatī rud'dhvā prāṇāyāma parāyaṇāḥ॥ 4.29
Aparē niyatāhārāḥ prāṇān prāṇēṣu juhvati.
sarvēఽpyētē yaṅñavidaḥ yaṅñakṣapitakalmaṣāḥ॥ 4.30
Yaṅñaśiṣṭāmr̥tabhujaḥ yānti brahma sanātanam.
nāyaṁ lōkōఽstyayaṅñasya kutōఽn'yaḥ kurusattamaḥ॥ 4.31
Ēvaṁ bahuvidhā yaṅñāḥ vitatāḥ brahmaṇō mukhē.
karmajān vid'dhi tān sarvānēvaṁ ṅñātvā vimōkṣyasē॥ 4.32
Śrēyān dravyamayāt yaṅñāt ṅñānayaṅñaḥ parantapa.
sarvaṁ karmākhilaṁ pārtha ṅñānē parisamāpyatē॥ 4.33
Tadvid'dhi praṇipātēna paripraśnēna sēvayā.
upadēkṣyanti tē ṅñānaṁ ṅñāninaḥ tattvadarśinaḥ॥ 4.34
Yad ṅñātvā na punarmōham ēvaṁ yāsyasi pāṇḍava.
yēna bhūtān'yaśēṣēṇa drakṣyasyātman'yathō mayi॥ 4.35
Api cēdasi pāpēbhyaḥ sarvēbhyaḥ pāpakr̥ttamaḥ.
sarvaṁ ṅñānaplavēnaiva vr̥jinaṁ santariṣyasi॥ 4.36
Yathaidhānsi samid'dhōఽgniḥ bhasmasāt kurutēఽrjuna.
ṅñānagniḥ sarvakarmāṇi bhasmasāt kurutē tathā॥ 4.37
Na hi ṅñānēna sadr̥śaṁ pavitramiha vidyatē.
tat svayaṁ yōgasansid'dhaḥ kālēnāఽtmani vindati॥ 4.38
Śrad'dhāvān labhatē ṅñānaṁ tatparaḥ sanyatēndriyaḥ.
ṅñānaṁ labdhvā parāṁ śāntim acirēṇādhigacchati॥ 4.39
Aṅñaścāśrad'dhadhānaśca sanśayātmā vinaśyati.
nāyaṁ lōkōఽsti na paraḥ na sukhaṁ sanśayātmanaḥ॥ 4.40
Yōga sann'yasta karmāṇaṁ ṅñāna san̄cchinna sanśayam.
ātmavantaṁ na karmāṇi nibadhnanti dhanan̄jaya॥ 4.41
Tasmādaṅñānasambhūtaṁ hr̥tsthaṁ ṅñānāsināఽtmanaḥ.
chitvainaṁ sanśayaṁ yōgam ātiṣṭhōttiṣṭha bhārata॥ 4.42
Iti śrīmadbhagavadgītāsu upaniṣatsu brahmavidyāyāṁ yōgaśāstrē śrīkr̥ṣṇārjuna sanvādē ṅñānayōgōnāma caturthōఽdhyāyaḥ
————-*********————-